ABD eski güvenlik danışmanı ve önemli stratejisti tarafından 1997 yılında yazılan ‘Büyük Satranç Tahtası’ adlı kitap, Avrasya kıtasını ve üzerindeki ABD çıkarlarlarını anlamak için yazılmış en önemli eserlerden biridir. Özellikle Soğuk Savaş sonrası dönemde ABD dış politikasına yön veren isimlerden biri olan Brzezinski, realist bir bakış açısıyla uluslararası sistemi değerlendirirken, enerji kaynakları bakımından zengin ve potansiyel olarak küresel güç olabilecek Avrasya devletlerini ve bu devletler üzerindeki ABD politikalarını jeopolitik ve jeostratejik terimleriyle okuyucuya aktarmıştır. Uluslararası ilişkiler, politika ve güvenlik konularında uzman olan yazar, küresel güç mücadelesini bütün boyutlarıyla ele almıştır. Yazar dönemin uluslararası düzenini, ABD açısından risk teşkil eden faktörleri ve politikalarının nasıl olması gerektiğini analiz ederken, bugün var olan güç mücadelesini anlamak ve okuyucuya sunulan olası senaryoların gerçekleşip ne yönde etki ettiğini görmek açısından önemlidir.
Kitabın birinci bölümüne hegemonya kavramının tarihsel açıdan insanlığın varoluşuyla aynı olduğu
düşüncesiyle başlanmış, ABD’nin küresel üstünlüğe gittiği yolda diğer devletlerle yarışından söz edilmiştir.
İkinci bölümde yazarın ‘üstünde küresel etkinlik mücadelesinin sürdürülebileceği satranç tahtasıdır’ dediği Avrasya kıtası ele alınmıştır.
Üçüncü bölümde, Avrupa’nın ABD için olan öneminden bahsedilirken, güvenlik açısından ABD’ye göbekten bağlı olduğu anlatılmıştır.
Dördüncü bölümde yazar Rusya’nın jeopolitik olarak seçimini değerlendirmiş, Avrupa mı Avrasya mı tercih edilmeli sorusuna cevap vermeye çalışmıştır.
Beşinci bölümde Avrasya’daki devletlerin jeopolitik konumları Avrupa için önemli olan Balkanlarınjeopolitiğine benzetilerek ‘Avrasya Balkanları’ başlığı atılmıştır.
Altıncı bölümde ele alınan konu Uzakdoğu’da bölgesel güç olan Çin ve Japonya’dır.
Yedinci ve son bölümde ABD’nin küresel güç olduğu uluslararası sistemi nasıl sürdürmesi gerektiği ve yerine geçebilecek başka bir gücün oluşumunu nasıl engelleyeceği konusunda analizler yapılmıştır.
Makale'nin tam metni için: https://www.akademikkaynak.com/kitap-ozeti-zbigniew-brzezinski-buyuk-satranc-tahtasi.html
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder